Türk Lirası sevdalısı
Cari açıktan cari fazlaya dönen Türkiye’de döviz kurunu yükselten yılbaşından bu yana 31 milyar dolarlık döviz alıp bankalarda mevduat yapan yerli kişi ve şirketler oldu. Yılın ilk 9 ayında Kocaeli’de döviz mevduatı azalırken en çok artış Çankırı’da oldu.
Türkiye Haziran 2018’de zirveye çıkan kur krizinin ardından 55 milyar dolarlık cari açıktan 5 milyar dolarlık cari fazlaya dönerken döviz ihtiyacı azaldığı için Türk Lirası döviz karşısında dirayetli durabildi. Ancak yine de son günlerde hem Merkez Bankası’nın faiz indirimleri hem de ABD ile siyasi ilişkilerin tekrar gerilmiş olması nedeniyle Türk Lirası’nda değer kayıpları artıyor. Cari fazlaya rağmen Türk Lirası’nın uzun süre 5.75’lerden aşağı inmemesinde ise başrol TL’ye olan güvensizliği nedeniyle döviz alıp bankalarda mevduat yapan kişi ve şirketlerin oldu. Yerli şirket ve gerçek kişilerin yılbaşında 162.5 milyar dolar olan Döviz Tevdiat Hesapları (DTH) yılın ilk 9 ayında 31 milyar dolar artarak 193.5 milyar dolara fırladı. Bu artışın 23.3 milyar dolarını vatandaştan geri kalan 6.7 milyar dolarını ise şirketlerden kaynaklandı.
İSTANBUL TÜRKİYE ORTALAMASININ ALTINDA
İller bazında izlediğimizde elbette hem nüfus hem servet birikimi açısından diğer illere fark atan İstanbul bu tutarın neredeyse yarısını karşıladı. Ancak bu ilimizde DTH artış oranı yüzde 17 ile Türkiye geneli olan yüzde 19’un altında kaldı. 31 milyarın 3’ü başkent Ankara ve 1.7’si İzmir’den geldi. İstanbul’da vatandaşların döviz hesapları yüzde 22 yükselişle 47.3 milyar dolardan 57.7 milyar dolara ulaştı. Şirketlerin döviz hesabı ise yalnızca yüzde 11 artarak 45.1 milyar dolar oldu. Sadece vatandaşların döviz hesaplarına bakıldığında Ankaralılar’ın 9 ay boyunca 2.4, İzmirliler’in 1.4 milyar ve Antalyalılar’ın 1 milyar dolar biriktirdikleri görüldü. Bursa’da bu miktar 800 milyonken diğer illerde yılbaşından eylül sonuna kadar biriktirilen dolar 400 milyar doların altında oldu.
ÇANKIRI’DA OLAĞANÜSTÜ ARTIŞ
Ancak Anadolu bazı Anadolu şehirlerinde artış olağanüstü oldu. Örneğin Çankırı’da DTH artışı yüzde 116 oldu. Bu ilde DTH yüzde 80 milyon dolardan 174 milyon dolara çıktı. İkinci Adıyaman, üçüncü Mardin’de artış oranı yüzde 60’ı geçti. Şirketlerin DTH artışında yine Çankırı başı çekti, ikinci Adıyaman ve Mardin, Aksaray, Ordu ve Nevşehir’de döviz mevduatı artışı yüzde 100’ün üstünde kaldı. Şirketler açısından bakıldığında 12 ilde döviz mevduatı azaldı.
TÜRK LİRASI SEVDALISI KOCAELİ
Sadece bireylere bakıldığında ise başta Şanlıurfa olmak üzere Doğu ve Güneydoğu illerinde DTH artışının diğer illerden fazla olduğu göze çarpıyor. Yılın ilk 9 ayında Kilis, Yalova, Kocaeli, Batman ve Zonguldak’ta döviz mevduatı toplamda azalırken bireyler açısından sadece Kilis ve Kocaeli Türk Lirası dostu çıktı. Yani bu illerde döviz mevduatı azaldı. Kocaeli’de 2018 yılında 3 milyon 932 bin 874 TL olan dolar mevduatı, 2019 yılında 3 milyon 561 bin 587 TL’ye geriledi.
