HALCİLERİN SORUNLARI TİCARET BAKANLIĞI’NA TAŞINDI
Kocaeli Ticaret Odası 4. Meslek Komitesi’nin talep ve girişimleriyle düzenlenen ‘Sebze Meyve Halleri ile İstişare Toplantısı’nda, Yeni Hal Yasası’ndan beklentiler ve sektöre dair çözüm önerilerinin yer aldığı kapsamlı rapor sunuldu.
Üyelerini ilgilendiren tüm yasa ve yönetmeliklere hazırlık aşamasında görüşleriyle yön veren, üyelerinin olumlu-olumsuz geribildirimlerini merkezi hükümetle paylaşan Kocaeli Ticaret Odası, gündemine henüz taslak aşamasında olan Yeni Hal Yasası’nı aldı. Tarım ve Hayvancılık Grubu’nun yer aldığı KOTO 4. Meslek Komitesi’nin üzerinde çalıştığı ‘Yeni Hal Yasası Taslağı’yla ilgili geribildirimleri paylaşmak üzere Ticaret Bakanlığı nezdinde girişimlerde bulunan Kocaeli Ticaret Odası’nın bu talebi, geniş kapsamlı istişare toplantısıyla karşılık buldu.
ÜST DÜZEY KATILIM
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nde düzenlenen ‘Sebze Meyve Halleri ile İstişare Toplantısı’ Ticaret Bakan Yardımcısı Sezai Uçarmak, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Faik Yavuz, Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdürü Adnan Yankın, Ticaret Bakanlığı İç Ticaret Genel Müdür Yardımcısı Hakan Çalış, TOBB Genel Sekreteri Mustafa Saraçöz, TOBB Genel Sekreter Yardımcıları Cengiz Delibaş ve Sarp Kalkan, KOTO 4. Meslek Komitesi’nden Meclis Üyesi aynı zamanda Kocaeli Meyve Sebze Komisyoncuları Tüccarları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Tahsin Can Kuşkan, KOTO Genel Sekreter Yardımcısı Adem Aykaç, Sebze ve Meyve Komisyoncuları Dernek Başkanları ve temsilcilerinin katılımı ile gerçekleştirildi.
‘TÜKETİLEN MEYVE VE SEBZELERİN
YALNIZCA %30’U HALE GİRİYOR’
Toplantıda, KOTO 4. Meslek Komitesi’nin konuya ilişkin hazırladığı, içinde sebze-meyve komisyonculuğu tanımı, hal tanımı, meyve-sebze fiyatlarında yükselişin nedenleri, sektörel çözüm önerileri ve yeni yasadan beklentiler konularının yer aldığı kapsamlı raporu sunan Kuşkan, “Kamuoyuna yansıyan Yeni Hal Yasası taslağına göre ülke genelinde 175 olan hal sayısının 30’a indirileceği, hal komisyonculuğunun kaldırılacağı, komisyoncuların tüccar olarak faaliyetlerini sürdüreceği biliniyor. Ancak şu bilinmelidir ki, komisyoncular tarladan ya da üretim yerinden kendi adına ürün satın alamaz. Stok yapamaz. %8 hizmet bedeli alan komisyoncuların, kazancı, işletme masrafları ve yasal ödenekleri sonrasında sadece %4’tür. Ve tüketilen meyve-sebzelerin yalnızca %30’u hale girmektedir.
MEYVE VE SEBZE FİYATLARINDAKİ ARTIŞIN NEDENİ?
Şu hususu özellikle vurgulamalıyız ki; Meyve-sebze fiyatlarındaki artışların genel nedeni, ulusal çaptaki büyük marketlerin, onların aracılarının ve hal dışı tüccarların direkt üretim bölgesinden/tarladan alması, ürüne kar koyarak ticaretini yapmasıdır. Maliyetlerin artması, hava koşulları, artan ihracat talebi, ürünün az üretilmesi para birimindeki değer kaybı fiyat artışlarını tetiklese de, bunlar dönemsel bazda yaşanan olağan gelişmelerdir ve fiyatlar mevcut riskler ortadan kalkınca kendi seyrine döner. Dönmüştür. Halen içinde bulunduğumuz durumun başlıca nedeni budur.
ÖNERİMİZ: TOPLU ALIMIN ÖNLENMESİ-
KOMİSYONCULUĞUN GÜÇLENDİRİLMESİ
Önerimiz; ulusal çaptaki büyük marketlerin ve aracılarının üretim noktasından/tarladan toplu alım yapmasının yasayla önlenmesi, bu ürünlerin hallerden alınarak fiyat ve kar oranlarının kayıt altına alınarak şeffaflaştırılması, komisyonculuğun güçlendirilmesi, tarım alanlarının kayıt altına alınması, ziraatın devlet destekleriyle daha fazla teşvik edilmesidir. Yeni yasadan beklentilerimiz ise, hallerin özelleştirilmeden kamu çıkarına hizmet vermeye devam etmesi, komisyonculuğun sürdürülmesi, komisyoncuların işyerlerini devir hakkının elinde kalmasıdır” ifadelerine yer verdi.
