1 GÜN ÇALIŞANADA TAZMİNAT VAR
Çoğu kişi farkında değil ama ihbartazminatı da kıdem kadar önemli. İhbartazminatını almak için 1 yılın dolması da gerekmiyor. İşçiye çalıştığı süreye göre ödeme var. 1 gün sigortalı çalışan dahi ihbara hak kazanır
Haklı nedenle işten ayrılırken veya patron çıkışınızı verdiğinde haklarınızı bilmenizde fayda var. Bunlardan bir tanesi de ‘ihbar tazminatı’. Çoğu kişi bu tazminatı gözardı eder. İhbar da tıpkı kıdem tazminatı gibi işçinin güvencesidir. Peki nasıl alınır? Ne kadar ödeme yapılır? Hem ihbar hem kıdem tazminatı alınır mı? Anlatalım. Yasaya göre; işveren işçisini işten çıkarmadan önce bunu işçisine bildirmek zorunda.
1.5 MAAŞA KADAR Bildirim, çalışma süresi 6 aydan kısaysa (1 gün dahi olsa) 2 hafta, 6 ay ile bir buçuk yıl arasındaysa 4 hafta, bir buçuk yıl ile 3 yıl arasındaysa 6 hafta, üç yıldan fazla olursa 8 hafta önce yapılmalı. 5 yıllık işçiye “Eşyalarını hemen topla git” denemiyor. Sözleşmeyi bugün fesheden işveren 8 hafta daha işçiyi çalıştırmak zorunda. Bu 8 haftalık süreye ‘ihbar süresi’ deniliyor. Patron işçinin bir dakika dahi orada kalmasını istemeyebilir.
İSTİFA EDEN ALAMAZ İşveren 5 yıllık işçisini hemen işten çıkarmak isterse, 8 haftalık ücreti ‘peşin’ ödemek zorunda. Bu paraya ‘ihbar tazminatı’ deniyor. İşveren buna ek olarak kıdem tazminatı da öder. İşçi de patronu yüzüstü bırakıp ‘Ben gidiyorum’ diyemez. Patronun, 1 yıllık işçisine istifa ettiği gün, ‘Yerine adam bulana kadar 4 hafta çalış’ deme hakkı var. İşçi çalışmazsa 4 haftalık ücreti öder, kıdem tazminatı da alamaz.
SÖZLEŞMEDE DENEME SÜRESİ YAZIYORSA İhbar tazminatına hak kazanmak için sözleşmedeki şartları bilmekte de fayda var. Bazı iş sözleşmelerinde deneme süreleri yer alır. Örneğin 2 aylık deneme süresi içerisinde işten çıkarılanlar maalesef ihbar tazminatına hak kazanamıyor. Bir ayrıntıyı da unutmamakta fayda var. Yeni kurulan ve ilk kez işçi çalıştıracak bir işyeri değilse, sigorta girişinin işe başlamadan önce yapılmış olması zorunlu. Yani 1 gün çalışan, ‘Sigortam daha yok, tazminat alamam’ diye düşünmesin.
DİKKAT! SİZ DE ÖDEMEK ZORUNDA KALABİLİRSİNİZ SORU: İşçi önceden haber vermeden işten ayrılırsa işveren, işçiden ihbar tazminatı talep edebilir mi? CEVAP: Evet. Eğer işçinin işten ayrılması haklı bir nedene dayanmıyor ise işverenin de işçiden ihbar süresine ilişkin ücret tutarında tazminatı talep etmesi yasal olarak mümkün. SORU: İhbar tazminatında, kıdem tazminatı gibi tavan var mı? CEVAP: Yasalarda ihbar tazminatı tavanına ilişkin bir hüküm bulunmuyor.
İŞ ARAMA İZNİ NE KADAR VERİLİR? SORU: İşçi ihbar süresi vererek işten ayrılacağını beyan ettiği durumda iş arama izni kullanabilir mi? CEVAP: İş arama izni her iki taraf içinde düzenlenmiştir. Bu süre zarfında işveren işçiye günde 2 saat iş arama izni vermek zorunda. SORU: İşçinin fesih ihbarında bulunmasından sonra işçiye kullandırılması gereken iş arama izinleri kullandırılmazsa bu sürelerdeki çalışmanın ücreti nasıl ödenir? CEVAP: İşçiye yeni iş arama izni verilmez ve işçi izinli olması gereken 2 saatte çalıştırılırsa alacağı ücrete ilaveten çalıştırıldığı sürenin ücreti yüzde 100 zamlı olarak ödenmelidir.
